ޔުނައިޓެޑް ނޭޝަންސް ފްރޭމްވޯކް ކޮންވެންޝަން އޮން ކްލައިމެޓް ޗޭންޖް (ޔޫއެންއެފްސީސީ)ގެ ފަރާތުން "ކޮޕް 29"ގެ ނަމުގައި ބާއްވާ، ދުނިޔޭގެ ވެރިންނާއި ސިޔާސަތު އެކުލަވާލާ ލީޑަރުންނާއި ތަޖުރިބާކާރުންނާއި އެކްޓިވިސްޓުންގެ ސަމިޓް، އަޒަރުބައިޖާނުގައި ފެށުނުއިރު ދުނިޔެއަށް ކުރިމަތިވަމުންދާ ތިމާވެށީގެ ނުރައްކާތެރި މައްސަލަތަކަށް ހައްލު ހޯދުމަށް ކުރާ މަސައްކަތާއި އެއްހަމައެއްގައި ތަރައްގީގެ ލަނޑުދަނޑިތައް، ހާސިލުކުރުމާމެދު ލީޑަރުންގެ ކުރިމަތީގައި ވަނީ އުނދަގޫ ނިންމުންތަކެއް ނިންމަން ޖެހިފަ އެވެ.

މި ސަމިޓު ފެށިގެން ކުރިޔަށް ދާއިރު ފެންނަނީ ލީޑަރުންގެ މެދުގައި އުފެދިފައިވާ ޚިޔާލުތަފާތުކަމާއި މައްސަލަތަކަށް ހައްލު ހޯދުމަށް ހުރި ގޮންޖެހުންތަކެވެ.

"އަހަރެން މީގެ ފަނަރަވަރަކަށް ދުވަސް ކުރިން ވެސް ބުނި ބުނުން މިއަދުވެސް ތަކުރާރު ކުރާންނަން،" ސަމިޓު ބާއްވާ ގައުމު ކަމަށްވާ އާޒަރުބައިޖާންގެ ރައީސް އިލްހާމް އަލިޔޭވް ތިމާވެށީގެ މައްސަލަތަކުގައި އޭނާ ގެންގުޅުއްވާ ޚިޔާލު ހާމަކުރެއްވުމުގެ ކުރިން އެ ވާހަކައަށް ސަމާލުކަން ހޯއްދެވުމުގެ ގޮތުން ވިދާޅުވި އެވެ.

"ގުދުރަތީ ވަސީލަތް (ނެޗުރަލް ރިސޯސް) ތަކަކީ ކަލާނގެ އިންސާނުނަށްޓަކައި ލައްވަވާފައިވާ ނިއުމަތެއް. އެހެންކަމުން އެ ނިއުމަތުގެ ބޭނުން އަހަރެމެން ކުރަން ޖެހޭނެ،" ގުދުރަތީ ގޭހާއި ތެލާއި ރަން ރިއްސާއި މައުދަންތަކަކީ ކަލާނގެ އިންސާނުންނަށްޓަކައި ދުނިޔޭގައި ލައްވާފައިވާ ނިއުމަތްކަމަށާއި އެ ނިއުމަތްތަކުގެ ބޭނުން ހިފަންޖެހޭނެ ކަމުގައި އަލިޔޭވް ވިދާޅުވީ އެ ގައުމުގައި ހުރި ތެލާއި ގޭސްފަދަ ރިސޯސްތަކުގެ ބޭނުންކުރުން ހުއްޓާނުލާނެ ކަމަށް އިއުލާންކުރުމަށް ހުއްޖަތެއްގެ ގޮތުންނެވެ.

އަލިޔޭވްގެ އެވާހަކަ ވީ ތިމާވެށްޓާމެދު ކަންބޮޑުވާ ފަރާތްތަކަށް ލިބުނު ނުތަނަވަސް ކަމަކަށެވެ. ނަމަވެސް އަލިޔޭވްގެ ވާހަކައަކީ ތެލާއި ގޭހުގެ ބޭނުންކޮށްގެން އިގުތިސާދީ މަންފާ ހޯދަމުން ގެންދާ ގައުމުތަކުން ފާޅުގައި ނުދެއްކިޔަސް ދައްކަން ބޭނުންވެފައި ހުރި ވާހަކަތަކެވެ. ޚާއްސަކޮށް އެމެރިކާގެ ރައީސް ކަމަށް ހޮވިވަޑައިގެންފައި ހުންނެވި ރައީސް ޑޮނަލްޑް ޓްރަމްޕްގެ ވިސްނުންފުޅާ އެވާހަކަފުޅު ދިމާވެ އެވެ. ހަގީގަތަކީ ތެލާއި ގޭސް ނެގުން ހުއްޓާލަން އެ ނިއުމަތް ލިބިފައި ހުރި ގައުމުތަކުން ބޭނުން ނުވާކަމެވެ.

ރައީސް އަލިޔޭވްގެ ވާހަކަފުޅަށް ފަހު ހަމަ އެ ޕޯޑިއަމްގައި ހުއްޓިވަޑައިގެން ހުންނަވައި ޔޫއެންގެ ސެކްރެޓަރީ ޖެނެރަލް އެންޓޯނިއޯ ގުތުރަސް ވަނީ ދުނިޔެއަށް ދިމާވެފައިވާ ތިމާވެށީގެ މައްސަލައިގެ ނުރައްކާތެރިކަމާ މެދު އިންޒާރު ދެއްވާފަ އެވެ. ގުތުރަސް ވިދާޅުވީ ތިމާވެށީގެ މައްސަލަތައް ހައްލުކުރުމަށް އެކަށީގެންވާ ފިޔަވަޅު އެޅުމުގައި ފަސްޖެހުމުގެ ސަބަބުން ދުނިޔެ ނުރައްކަލަށް ހުށަހެޅިފައިވާ ކަމަށެވެ.

އެހެންކަމުން ދުނިޔޭގެ ލީޑަރުންނަށް އޭނާ ގޮވާލެއްވީ ތިމާވެއްޓަށް ދައްކަން ޖެހޭ އަގު ދެއްކުމަށެވެ. ނޫނީ އިންސާނީ ދަރިފަސްކޮޅަށް އެކަމުގެ އަގު ދައްކަން ޖެހިދާނެ ކަމަށެވެ. ގުތުރަސްގެ ވާހަކަފުޅުގައި އަލިއަޅުވައި ލެއްވީ ގްރީން ހައުސް ގޭސް މަދުކުރަން ޖެހިފައިވާ މިންވަރުގެ މުހިންމުކަމާއި ދުނިޔެ ކުރިމަތިލާން ޖެހިފައިވާ މައްސަލައިގެ ނާޒުކުކަމާއި ނުރައްކާތެރި ކަމަށެވެ. އެހެންކަމުން މައްސަލަ ހައްލުކުރަން ބޭނުންވާ ފައިސާ ޚަރަދު ކުރުމުގައި ދީލަތިވުމަށް ގޮވާލައްވި އެވެ.

ކޮޕް 29 ގައި ދުނިޔޭގެ 75 ގައުމެއްގެ ލީޑަރުން ބައިވެރިވި އެވެ. އެހެން ނަމަވެސް ދުނިޔޭގެ އެންމެ އާބާދީ ބޮޑު، ތިމާވެށީގެ މައްސަލަތަކާ އެންމެ ގުޅުން ހުރި ގިނަ ގައުމުތަކުގެ ލީޑަރުން މި ސަމިޓަށް ހާޒިރެއް ނުވެ އެވެ. އެމެރިކާއާއި އިންޑިއާއި ފްރާންސާއި ބްރެޒިލާއި ޖަރުމަނުގެ ވެރިން ހިމެނި ވަޑައިގަންނަވަނީ ހާޒިރު ނުވާ ލިސްޓުގަ އެވެ.

މިފަހަރުގެ ސަމިޓުގެ އެންމެ މުހިންމު ޕޮއިންޓަކީ ތިމާވެށި ހިމާޔަތް ކުރުމަށް ކުރާ މަސައްކަތާއެކު އެކީގައި ތަރައްގީގެ ދުވެލި ކުރިޔަށް ގެންދާނެ ގޮތެކެވެ. ޚާއްސަކޮށް ފޮސިލް ފިއުލް، އެ ގައުމުތަކުގެ އިގްތިސާދުގެ މައިގަނޑު ބަޔަކަށްވެފައިވާ ގައުމުތަކުން އަމަލު ކުރާނެ ގޮތެކެވެ.

ގައުމުތަކުގެ ވެރިންނާއި ތިމާވެށްޓާ ބެހޭ އިސް ފަރާތްތަކުން ކޮންމެ އަހަރަކު ބާއްވާ ތިމާވެށީގެ ސަމިޓް މިފަހަރު ކުރިޔަށްދާއިރު މިއީ މިހާތަނަށް ދުނިޔެ ދުށް އެންމެ ހޫނުގަދަ އަހަރު ކަމަށް ވަނީ ރެކޯޑު ކުރެވިފަ އެވެ. ދުނިޔެ ހޫނުވުމުގެ ސަބަބުން ކުރިމަތިވެދާނެ ކަމަށް ތަޖުރިބާކާރުން އިންޒާރު ދެމުންގެންދިޔަ ކަންތަކަކީ މިއަދު ވެދާނެ ކަމެއް ކަމަށް ބަލަންޖެހޭ ކަމަކަށް ވުރެ ބޮޑަށް ވަމުންދާކަމެއްގެ ގޮތުގައި ބަލަން ވަނީ ޖެހިފަ އެވެ.

މިދިޔަ އަހަރާއި މިއަހަރުގެ މިހާތަނަށް ހިނަގާފައިވާ މޫސުމީ ބޮޑެތި ކާރިސާތަކަކީ އޭގެ ހަގީގީ މިސާލެވެ. ފާއިތުވެ ދިޔަ އަހަރާއި މިއަހަރު ވެސް ތިމާވެށީގެ ނުރައްކާތެރި ކާރިސާތަކުގައި އެތައް ބައެއްގެ ފުރާނަ ގެއްލި ގައުމުތަކަށް ބޮޑެތި މުސީބާތްތަކާ ވަނީ ކުރިމަތިވެފަ އެވެ. އެހެންކަމުން ތަޖުރިބާކާރުންގެ އިންޒާރަކީ ފިޔަވަޅު އެޅުން ފަސްކުރެވެން ނެތް ކަމަށެވެ. އެކަމަށް ބޭނުންވާ ފައިސާއާއި ގައުމުތަކުން ވާން ޖެހޭ ގުރުބާނީތައްވުމަށް ވަގުތުން ވަގުތަށް ފަށަން ވެއްޖެ ކަމަށެވެ. އެ ވާހަކަތަކުގެ އަޑު އިވި ދުނިޔޭގެ ލީޑަރުންނަށް ފިޔަވަޅެއް ނޭޅިއްޖެނަމަ ދުނިޔެއަށް ކުރިމަތިވެފައިވާ ތިމާވެށީގެ ގޮންޖެހުންތަކުން އަރައިގަނެވޭނެ ގޮތެއް ނޯންނާނެ އެވެ. އިންސާނީ ދަރިފަސްކޮޅަށް އެކަމުގެ ނުރައްކާ ކިތަންމެހާވެސް ބޮޑެވެ.